8 Bagay na Pinagsisihan Nating Lahat By Brain Power 2177

8 Bagay na Pinagsisihan Nating Lahat

May mga bagay sa buhay na pilit nating kinakapitan… akala natin, tayo ang nakakalamang—pero sa totoo lang, tayo ang talo.

Galit, toxic na relasyon, at mga pangarap na paulit-ulit nating ipinagpapaliban. Ilan lang ‘yan sa mga bitbit natin nang matagal, hanggang sa isang araw… mapagtanto nating, ‘Sana binitiwan ko na ‘to noon pa.

Pero bakit nga ba ang hirap pakawalan ng mga bagay na alam nating hindi na nakakabuti sa atin? At anong klaseng kalayaan ang naghihintay sa atin kapag natutunan nating bumitaw?

Kung gusto mong malaman ang mga bagay na madalas nating pinagsisisihan sa huli, manatili ka sa video na ito. Baka ito na ang wake-up call na matagal mo nang kailangan.

Number 1

Galit at Sama ng Loob

Isa ito sa mga pinakakaraniwang damdamin na kinikimkim ng tao—pero sa kabila ng pagiging normal nito, isa rin ito sa mga pinaka-mapaminsalang emosyon kapag hindi natin binitawan agad. Ang galit at sama ng loob ay parang apoy na maliit lang sa simula, pero habang tumatagal ay lumalaki, kumakain ng espasyo sa puso at isipan, at hindi natin namamalayang tayo na mismo ang nauubos.

Hindi madaling pakawalan ang sakit. Kapag nasaktan tayo, lalo na kung galing sa taong pinagkatiwalaan natin, ang galit ay parang natural na pananggalang. Pakiramdam natin, kailangan natin itong ipaglaban, panatilihin, at balik-balikan para hindi natin makalimutang mali sila, tama tayo, o para huwag tayong magmukhang mahina. Pero sa totoo lang, habang iniingatan natin ang galit, pinoprotektahan lang natin ang sugat. Ayaw nating hilumin. Pinipili nating bukas pa rin ito, araw-araw, para may dahilan tayong manatiling masama ang loob.

Ang masaklap, ang galit ay hindi nananakit sa taong pinanggalingan nito. Tayo ang inuubos. Tayo ang hindi makatulog. Tayo ang paulit-ulit na nagbabalik-tanaw. Tayo ang hindi matahimik. At habang mas pinatatagal natin ito, mas lalong lumalalim ang ugat nito sa puso. Dumadami ang naiipong bigat na hindi natin namamalayan, at unti-unting naaapektuhan ang paraan natin ng pakikipag-usap, pagkilos, at pagmamahal sa ibang tao. Nagiging mapag-alinlangan tayo. Nagiging maramdamin sa maliit na bagay. Minsan, pati mga taong walang kinalaman ay nadadamay sa bigat na hindi pa natin kayang pakawalan.

Madalas nating iniisip na ang pagpapatawad ay pagbibigay-laya sa taong nakasakit sa atin. Pero ang katotohanan, ang pagpapatawad ay hindi para sa kanila—para ito sa atin. Para ito sa puso nating napagod na, sa isip nating paulit-ulit nang pinupuno ng sama ng loob, sa katauhang gusto na sanang makalaya pero nakakulong pa rin sa alaala ng sakit. Ang pagbitaw ay hindi paglimot. Hindi nito binubura ang nangyari. Pero ito ay isang desisyon—isang matapang na hakbang—na hindi na natin hahayaang kontrolin pa ng nakaraan ang direksyon ng buhay natin ngayon.

Kapag natutunan nating pakawalan ang galit, hindi ibig sabihin ay talo tayo. Ang totoo, iyon ang araw na tunay tayong nanalo. Nanalo tayo sa sarili nating laban. Nanalo tayo sa tanikala ng pait. At sa wakas, may espasyo nang malaya sa puso natin—para sa kapayapaan, para sa kapanatagan, para sa paghilom.

Number 2

Paniniwalang "Late Na Para Magbago"

Isa ito sa pinakamalungkot pero pinakakaraniwang kasinungalingang sinasabi natin sa sarili. ‘Yung tipong hindi mo pa man nasusubukan, sinabihan mo na agad ang sarili mong wala nang pag-asa. At bakit? Dahil lang sa edad mo. Dahil lang sa dami ng beses kang nabigo. Dahil lang sa tingin mo, naunahan ka na ng lahat. Iyon ang lason ng ganitong paniniwala: pinaparamdam nito na tapos ka na, na wala nang saysay ang pagsubok, na wala ka nang silbi para sa sarili mo o sa mundo.

Tahimik ang epekto nito. Hindi ito laging sumisigaw. Minsan bulong lang sa gabi, habang nakahiga ka at nag-iisip. Minsan tanong lang sa sarili: “Para saan pa?” At habang paulit-ulit mo itong sinasambit, hindi mo napapansin—unti-unti nitong sinasakal ang posibilidad mong lumago. Hindi dahil wala ka nang kakayahan, kundi dahil hinayaan mong maniwala kang huli ka na.

Pero ang totoo? Ang tunay na dahilan kung bakit pakiramdam mong huli na ay hindi dahil sa oras—kundi dahil sa takot. Takot na baka hindi na gumana. Takot na mapahiya. Takot na wala nang maniwala. At habang pinipilit mong kumbinsihin ang sarili mong huli na ang lahat, nakakalimutan mong ikaw pa rin ang may kontrol kung kailan mo gustong magsimula. Ikaw pa rin ang may hawak ng manibela. Hindi ang kalendaryo, hindi ang edad, at lalo na hindi ang opinyon ng ibang tao.

Ang paniniwalang ito ay parang pinto na nilagyan mo ng kandado, pero ikaw din ang may hawak ng susi. Sa bawat araw na pinipili mong paniwalaan na “tapos na ang panahon mo,” isang araw na naman ang nasasayang. Isang araw na naman ang nilampasan ng pag-asa. At sa pagdaan ng mga araw na ‘yon, mas lalo kang lumalayo sa pagbabago na pwede sanang naging simula ng panibagong kwento mo.

Ang masakit pa, ang paniniwalang ito ay hindi lang tungkol sa sarili—minsan, naipapasa rin natin sa iba. Naipapamana sa anak, kapatid, o kaibigan. Sa tuwing sinasabi mong “wala ka nang magagawa,” sinasabi mo na rin sa kanila na wala ring saysay ang pagsisikap kung mahuli sila sa “tamang panahon.” Kaya hindi lang ito paniniwala—isa itong tanikala. Isa itong sistemang paulit-ulit nating ipinapasa hangga’t hindi natin sinisira.

Ang katotohanan? Ang buhay ay hindi patag na linya na may simula sa kaliwa at wakas sa kanan. Ang buhay ay paikot-ikot. May mga liko, may bangin, may akyat, may bagsak. Pero sa bawat ikot, laging may daan pabalik. Laging may panibagong direksyon. Hindi huli ang lahat hangga’t may lakas ka pang huminga. Hindi huli ang lahat hangga’t may isip ka pang nagtatanong. Hindi huli ang lahat hangga’t may puso ka pang marunong mangarap.

Kaya kung iniisip mong huli na para magbago, itanong mo ito sa sarili mo: Sino ang nagsabing may deadline ang pag-asa? Sino ang nagtakda ng edad kung kailan ka lang pwedeng bumangon? Wala. Tanging sarili mo lang ang nagsasabi niyan. At kung kaya mong sabihin na “huli na,” kaya mo ring sabihin na “ngayon ang simula.”

Ang pinakamalaking pagsisisi ay hindi ang pagkakamali—kundi ang hindi mo pagbibigay ng panibagong pagkakataon sa sarili mong magbago. Dahil sa totoo lang, hindi kailanman naging huli ang lahat... maliban na lang kung ikaw na mismo ang sumuko.

Number 3

Guilt o Pagkonsensya sa mga Nakaraang Pagkakamali

May mga gabi na kahit anong pilit mong matulog, nananatiling gising ang isip mo. Bumabalik ang mga alaala ng mga desisyong sana’y hindi mo na lang ginawa. Mga salitang sana hindi mo na lang sinabi. Mga pagkakataong sana ay pinili mong kumilos nang mas maayos. Iyan ang guilt—tahimik pero malakas. Walang sinisigaw, pero parang may bumubulong sa’yo tuwing mag-isa ka na lang.

Ang pagkonsensya ay hindi basta-basta nararamdaman at nawawala. Para itong aninong sumusunod sa'yo saan ka man magpunta. Kahit gaano ka pa kasaya sa kasalukuyan, minsan may bigla na lang dadapo sa puso mo—isang bigat, isang kirot, na paalala ng isang pagkakamaling hindi mo pa rin lubos matanggap. Hindi mo man sabihin, pero sa loob-loob mo, meron kang mga tanong na paulit-ulit mong sinasagot kahit wala namang nagtanong. “Bakit ko ginawa ‘yon?” “Paano kung iba ang pinili ko?” “Hanggang kailan ko dadalhin ‘to?”

Masakit isipin na minsan, ang pinaka-mahirap patawarin ay hindi ang ibang tao kundi ang sarili mo. Kasi kilala mo ang sarili mo—alam mong kaya mong gumawa ng tama, alam mong may choice ka noon, pero pinili mong mali. At doon nagsisimula ang mabigat na tanikala ng pagsisisi. Hindi mo na mababago ang nakaraan, pero pilit mo pa ring binabalikan. Akala mo siguro, kung balikan mo ito nang paulit-ulit, may mababago. Pero wala. Ang totoo, ikaw lang din ang nasasaktan sa bawat balik mo roon.

Ang guilt ay parang gapang ng damdaming ayaw tumigil—dahan-dahan, tahimik, pero malalim ang epekto. Tumitigil ka minsan sa pag-abot ng mga pangarap kasi iniisip mong hindi mo ‘yan deserve. Pinipigilan mong maging masaya dahil pakiramdam mo, hindi mo ito karapat-dapat. Pinapanood mo na lang ang sarili mong hindi umaabante dahil nakakulong ka sa “dapat” at “sana” ng kahapon.

Pero sa kabila ng lahat, ang guilt ay hindi laging kaaway. Minsan, paalala rin ito na may puso ka, na may konsensya ka, at may kapasidad kang matuto. Pero kung mas pinipili mong manatili sa pagkakakulong ng pagsisisi, imbes na gawin itong tulay papunta sa pagbangon, doon ito nagiging lason. Lason na unti-unting kumakain sa pag-asa mo. Sa tapang mo. Sa tiwala mo sa sarili mo.

Ang paglaya mula sa pagkonsensya ay hindi nangangahulugang kinakalimutan ang pagkakamali. Hindi rin ito pagtakas. Ito ay pagtanggap. Tanggap na nagkamali ka, pero hindi doon nagtatapos ang kwento mo. Tanggap na may mga bagay kang hindi na maibabalik, pero may mga desisyon ka pa ring hawak ngayon. Tanggap na kahit hindi perpekto ang nakaraan mo, may karapatan ka pa ring ayusin ang ngayon at itayo ang kinabukasan.

Kapag natutunan mong bitawan ang guilt, hindi ibig sabihin na nawawala ang bigat sa isang iglap. Pero ibig sabihin, pinipili mong huwag na itong dalhin araw-araw. Pinipili mong gumaan, unti-unti. At sa bawat araw na pinipili mong patawarin ang sarili mo, mas lumalapit ka sa isang bersyon ng sarili mong mas buo, mas matatag, at mas may kapayapaan.

Number 4

Takot sa Pagbabago

Hindi laging malakas ang ingay ng takot. Minsan tahimik lang ito—nakaupo sa gilid ng ating mga desisyon, tahimik na bumubulong ng mga pag-aalinlangan. Sa bawat pagkakataong may lumilitaw na posibilidad, nandoon ito, nagdadala ng tanong: “Paano kung magkamali ako?” o “Paano kung mas lalong gumulo?” At sa bawat tanong, lalo tayong tumitigil. Lalo tayong natatali.

Ang pagbabago ay hindi komportable. Iyan ang totoo. Hindi ito palaging masaya, madali, o malinaw. Madalas, ito’y parang paglalakad sa isang madilim na kalsada na hindi mo kabisado. Hindi mo alam kung saan ka dadalhin, kung may dulo ba ito, o kung makakaalis ka pa pabalik. At sa likod ng lahat ng ito, ang utak natin—gaya ng likas nitong gawi—ay pinipilit tayong manatili kung saan tayo sigurado, kung saan tayo ligtas, kahit pa hindi na tayo masaya.

Sa takot sa pagbabago, nakakalimutan nating may kapangyarihan tayong baguhin ang direksyon ng buhay natin. Parang unti-unting namamatay ang sigla sa atin, dahil sa paulit-ulit na pagpili sa luma, sa pamilyar, sa sigurado. Paulit-ulit nating sinasabi sa sarili na “bukas na lang,” “hindi pa ako handa,” o “mamaya na kapag mas okay na ang lahat,” pero ang totoo, wala namang dumarating na perpektong panahon. Tumatanda tayo, lumilipas ang mga taon, at minsan, saka lang natin mararamdaman ang bigat ng hindi natin ginawa.

Ang hindi natin namamalayan, ang takot sa pagbabago ay dahan-dahang nagpapalayo sa atin sa posibilidad ng isang mas malawak na mundo—isang mundo na mas malapit sa tunay nating gusto, sa potensyal nating hindi pa natin nasusubukan. Pero dahil sa takot, nananatili tayong nakakulong sa ideya ng “sapat na ito,” kahit sa loob-loob natin ay alam nating hindi tayo buo, hindi tayo masaya, at hindi tayo tumutubo.

Hindi kasalanan ang matakot. Natural lang iyon. Pero kapag hinayaan nating ang takot ang magdikta ng direksyon ng buhay natin, doon nagiging hadlang ang dapat sana’y aral lang. Ang takot ay naririyan para bigyan tayo ng babala, hindi para pigilan tayong mabuhay.

Kapag hindi natin binitawan ang takot sa pagbabago, nagsasayang tayo ng pagkakataon. Hindi lang oportunidad ang nawawala—kundi ang bersyon ng sarili natin na sana’y mas matatag, mas masaya, mas totoo. At ang masakit, hindi natin makikita kung sino sana tayo... dahil hindi natin sinubukang baguhin ang sarili natin.

Kaya habang maaga pa, habang may pagkakataon pang kumilos, habang may lakas pa tayong bumangon—harapin natin ang takot. Hindi para mawala ito, kundi para makalampas tayo sa kabila. Dahil madalas, sa kabilang dulo ng takot, nandoon ang mga bagay na matagal na nating pinapangarap.

Number 5

Paghihintay ng "Tamang Panahon" Palagi

May kakaibang ginhawa sa salitang “saka na.” Para bang may kasunduan tayo sa sarili na, "Kapag ayos na ang lahat, tsaka ko 'yan haharapin." Parang may ilusyon na isang araw, bigla na lang darating ang perpektong sandali kung kailan buo na ang loob natin, sapat na ang kaalaman, ayos na ang paligid, at lahat ng bagay ay nakaayon para gumalaw tayo. Kaya ang nangyayari—lagi tayong naghihintay. Naghihintay na mawala ang takot. Naghihintay na maging mas magaling. Naghihintay na may mag-udyok sa atin. Naghihintay na parang may isang "go signal" mula sa langit.

Ang problema sa ganitong mindset ay hindi natin namamalayang unti-unti tayong nauubos. Habang nag-aabang tayo ng tamang pagkakataon, lumilipas ang mga taon. Naiipon ang mga “dapat sana,” “kung ginawa ko lang noon,” at “sayang.” Lalong bumibigat ang pakiramdam kasi alam nating may gusto tayong simulan, pero hindi natin magawa—dahil palagi nating iniisip na hindi pa ito ang oras.

Ang totoo, bihira ang “tamang panahon” na dumarating sa paraang iniimagine natin. Madalas, ang buhay ay magulo, magaspang, hindi tiyak. Walang senyales na magsasabing “Ngayon na. Perfect na ang lahat.” At kung palagi tayong naka-depende sa pagdating ng ganoong sandali, baka hindi na talaga tayo makagalaw. Ang inaakala nating taktika ng paghihintay ay nagiging bitag—bitag na tahimik pero malalim. Diyan nagsisimula ang pagsisisi, kasi habang hindi tayo kumikilos, may mga oportunidad na dumarating at lumilipas, may mga ideyang unti-unting kumukupas, may mga pangarap na nalilimutan.

Masakit aminin, pero minsan, ang “paghihintay ng tamang panahon” ay hindi na diskarte kundi takot na nakadamit ng katuwiran. Ginagamit natin ito para bigyang-katwiran ang pag-iwas. Pero hanggang kailan? Hanggang kailan tayo mananatiling bilanggo ng sariling pagdadalawang-isip?

Ang buhay ay hindi naghihintay. Ang oras ay hindi humihinto para maghintay sa atin. At ang mga bagay na mahalaga—karera, relasyon, pangarap, personal na paglago—ay hindi tinatamasa ng mga taong naghintay ng perpekto. Kundi ng mga taong kahit sablay, kahit takot, kahit alanganin—ay sumubok pa rin.

Sa huli, marerealize nating hindi kailanman naging problema ang kakulangan sa tiyempo. Ang tunay na hadlang ay ang ating paniniwalang hindi pa tayo handa. Pero ang pagiging handa ay hindi isang kondisyon—isa itong desisyon. Kapag pinili mong kumilos, saka mo lang makikita na ang “tamang panahon” ay hindi dumadating sa panlabas—kundi nagmumula sa panloob na tapang.

Number 6

Pagkukumpara sa Sarili sa Iba

Isa ito sa mga pinakatahimik pero pinakamapangwasak na ugali na unti-unting umuubos sa atin. Hindi ito laging halata. Minsan, tahimik lang itong gumagapang sa likod ng isip natin. Isa, dalawa, tatlong sulyap sa buhay ng ibang tao, tapos bigla na lang may bulong sa loob natin: “Bakit siya meron noon, ako wala?” o kaya “Bakit parang ang bilis ng progreso niya samantalang ako, stuck pa rin?”

Hindi natin namamalayan, unti-unti nating sinusukat ang sariling halaga base sa kung ano ang naabot ng iba. Napapaisip tayo kung sapat ba tayo. Kung okay pa ba ang takbo ng buhay natin. Kung tama ba ang landas na tinatahak natin. At sa bawat araw na paulit-ulit itong nangyayari, may parte sa atin na parang nauupos. Nababawasan ang kumpiyansa. Nawawala ang sigla. Tumatabang ang pasasalamat.

Hindi natin sinasadya, pero nabibiktima tayo ng pressure—hindi dahil sadyang mahina tayo, kundi dahil masyado tayong naaapektuhan ng ingay sa paligid. Ang ingay ng mga istorya ng tagumpay, ang kinang ng mga ipinagmamalaki ng iba, ang paulit-ulit na pakiramdam na tayo ay nauiiwan.

Ang masaklap, kahit anong gawin natin, parang laging kulang. Laging may mas magaling, mas maganda, mas mabilis, mas maunlad. At kahit may mga naabot na tayong tagumpay sa sarili nating paraan, hindi natin ito maramdaman. Hindi natin ito mas celebrate. Dahil sa likod ng isipan natin, may boses na laging nagsasabing, “Hindi pa sapat. Tignan mo siya.”

Ang pagkukumpara ay parang lason na walang lasa—akala mong normal lang, pero unti-unti ka na palang pinapatay sa loob. Hindi ito nakakatulong, kundi nakakabura. Binubura nito ang tiwala natin sa sarili, ang kapayapaan ng puso, at ang kakayahan nating maging masaya para sa mga bagay na meron na tayo.

Ang problema, pinipilit nating habulin ang landas ng iba—mga landas na hindi naman talaga atin. Kaya tuloy kahit anong pilit, hindi natin maramdaman ang kabuuan. Dahil hindi ito ang direksyong itinakda para sa atin. Hindi ito ang sukat ng sapatos natin. Kaya masakit, kaya hindi kumportable.

Kapag lagi tayong nakatingin sa bakod ng iba, hindi natin makikita ang ganda ng taniman sa sarili nating bakuran. Hindi natin mapapansin kung gaano karami na pala ang bunga ng sariling sikap natin. Hindi natin mamamalayan kung gaano na tayo kalayo sa sarili nating paglalakbay. Dahil sa sobrang tutok sa labas, nakalimutan na nating tumingin sa loob.

Ito ang masaklap na katotohanan: Habang patuloy nating ikinukumpara ang sarili natin sa iba, lalo tayong lumalayo sa tunay na kaligayahan. Lalo tayong nagiging hindi kuntento. Lalo tayong napapagod sa isang karerang hindi naman talaga natin kailangang salihan.

Pero kapag dumating yung araw na natutunan mong yakapin ang sarili mong kwento—ang sariling bilis, sariling paraan, sariling panahon—doon mo mararamdaman ang ginhawa. Doon mo mararamdaman ang kapanatagan. Dahil ang totoo, hindi natin kailangang maging gaya ng iba para matawag na “tagumpay.” Kailangan lang natin maging totoo sa kung sino tayo, at lumago mula roon.

Number 7

Pagpapanggap para Maging Katanggap-tanggap

Isa ito sa mga pinakamasalimuot na pagsubok sa pagkatao ng isang tao—yung tahimik mong pakikibaka sa pagitan ng kung sino ka talaga at kung sino ang inaasahan ng mundo na maging ikaw. Marami sa atin, madalas nang hindi natin namamalayan, ay unti-unting naglalagay ng maskara. Sa bawat pagharap sa ibang tao, sa bawat salitang binibitawan, sa bawat kilos na ginagawa, hinuhubog natin ang sarili batay sa inaakala nating katanggap-tanggap para sa iba.

Sa simula, para lang itong maliit na kompromiso. Isang simpleng pagsang-ayon para hindi ka ma-out of place. Isang konting pagbabago ng ugali para hindi ka mapansin nang masama. Ngunit habang tumatagal, ang mga munting pagbabagong ito ay naiipon, hanggang sa tuluyan ka nang napalayo sa iyong tunay na pagkatao. Hindi mo na alam kung ang mga desisyong ginagawa mo ay bunga ng tunay mong kagustuhan, o produkto lamang ng pananabik na mapansin, ma-appreciate, o mahalin.

Ito ang isa sa mga pinakamasakit na paglalakbay—ang tahimik na pagkawala ng sarili. Dahil habang pinipilit mong i-mold ang sarili mo sa gusto ng iba, unti-unting nawawala ang kulay ng iyong pagka-ikaw. At mas masaklap, kahit anong effort mong i-fit ang sarili mo sa mundo ng iba, palagi pa ring may kulang. Kasi ang katotohanan, kahit anong galing mong magpanggap, hindi mo pa rin mapipilit ang lahat na tanggapin ka. Lagi’t laging may taong hindi makukuntento, may huhusga, may hahanap ng mas higit.

At sa bawat gabing tahimik kang nakahiga, kapag wala na ang lahat ng ingay, doon lumilitaw ang matinding pagod. Hindi lang pisikal—kundi pagod sa loob, pagod sa kakaisip kung sapat ka na ba, pagod sa pagtatago ng tunay mong damdamin, pagod sa pag-a-adjust araw-araw para lang makuha ang pagtanggap na hinahangad mo. Para kang nauubos, pero hindi mo alam kung saan ka nagsimulang mawala.

Ang pinaka-ironiko sa lahat ay ito: sa kakapilit mong baguhin ang sarili mo para mahalin ka, hindi mo na nabibigyan ng pagkakataong mahalin ang tunay mong sarili. Kasi ni ikaw mismo, tinanggihan mo na siya. Pinili mong itago ang boses mo, pinili mong supilin ang damdamin mo, pinili mong ipagpalit ang sariling totoo sa bersyon mong inaakala mong "katanggap-tanggap".

Ang totoo, hindi madaling maging totoo. Hindi laging komportable. Minsan, ang pagpapakatotoo ay nangangahulugang hindi ka ma-aapprove ng lahat. Minsan, nangangahulugang ikaw ay tatanggihan, masisisi, o hindi maiintindihan. Pero ito rin ang tanging daan para maramdaman mong buo ka, hindi pilit, hindi bitin. Ang tunay na kapayapaan ay hindi nanggagaling sa pagtanggap ng ibang tao, kundi sa pagtanggap mo sa sarili mo—buo, hilaw, magulo, pero totoo.

At darating ang araw na maiisip mo: ang pinagsisisihan mo ay hindi yung mga taong hindi ka tinanggap, kundi yung mga pagkakataong hindi mo ipinaglaban ang sarili mong totoo. Hindi mo binigyan ng pagkakataon ang sarili mong mahalin, kahit hindi perpekto. Hindi mo piniling ipaglaban ang kalayaan mong maging ikaw.

Kaya bago mo maubos ang lakas sa pagpapanggap, tanungin mo ang sarili mo: para kanino ka talaga nabubuhay?

Number 8

Toxic na Relasyon

Isa ito sa pinakamahirap bitawan, hindi dahil hindi natin alam kung gaano ito kasakit, kundi dahil minsan, mas nangingibabaw ang takot kaysa sa katotohanan. Takot tayong maiwan. Takot tayong magsimula ulit. Takot tayong amining mali ang pinasok natin. Kaya kahit paulit-ulit na tayong nasasaktan, kahit pakiramdam natin ay nauubos na tayo araw-araw, kumakapit pa rin tayo. Umaasa. Nagtitiis. Nagbubulag-bulagan.

At habang tumatagal, hindi lang puso ang nasasaktan. Napupudpod ang dignidad. Unti-unting nawawala ang tiwala sa sarili. Napapaisip ka kung ikaw ba ang may problema, kung ikaw ba ang dahilan kung bakit nagkakaganito ang lahat. Tinatanong mo ang sarili mo gabi-gabi kung sapat ka ba, o kung may kulang sa’yo na dapat mong ayusin.

Ang toxic na relasyon ay parang lason na unti-unting sinisira ang sistema mo, ngunit pinapaniwala kang normal lang ito. Hindi mo agad mararamdaman ang epekto, pero habang tumatagal, mapapansin mong hindi ka na ganoon ka masigla, hindi ka na ganoon ka kumportable, at higit sa lahat, hindi ka na masaya. Parang nawawala ka na sa sarili mong kwento. Nababago ka nang hindi mo namamalayan. Napapalitan ang dating ikaw ng isang bersyon mong pagod, tahimik, at tuluyang nawalan ng liwanag.

Pero kahit ganoon, nananatili ka. Sapagkat naipon na ang investment mo—oras, emosyon, pangarap, pang-unawa. Parang sayang kung bibitaw ka na. Parang mas masakit kung magsisimula ka na naman mula sa simula. Kaya pinipili mong manatili kahit alam mong unti-unti ka nang nilalamon ng bigat.

Sa likod ng bawat “baka magbago pa,” may nakatagong “ayoko munang harapin ang katotohanan.” Sa likod ng bawat “kaya pa siguro,” may tinig na nagsusumigaw ng “pagod na ako.” Pero sa bawat araw na pinipili mong manatili sa isang sitwasyong hindi na malusog, lalong lumalalim ang sugat. Lalong humihirap bumangon. Lalong bumibigat ang tanong: “Bakit ko pa ito tinitiis?”

Hindi madaling bumitaw. Alam natin 'yan. Pero sa bawat araw na pinipili mong hindi alagaan ang sarili mong kapakanan, mas lalayo ka sa kung sino ka talaga. Mas lalabo ang paningin mo sa kung ano ang tunay na pagmamahal. At darating ang araw, marerealize mong hindi mo pala pinaglaban ang relasyon—pinabayaan mo lang ang sarili mo.

Ang isang toxic na relasyon ay hindi palaging malakas ang sigaw. Minsan, tahimik ito—paunti-unting sinisira ang loob mo hanggang sa hindi mo na makilala ang sarili mo. At ang pinakamasakit? Madalas, tayo na rin mismo ang may hawak ng lubid na pumipigil sa’tin para makalaya.

Sa dulo ng lahat, mapapansin natin na ang mga bagay na hindi natin agad binitawan ay hindi lang basta mga alaala o emosyon—sila’y mga tanikala. Tahimik silang nakatali sa ating puso, dahan-dahang sumasakal sa kalayaan nating mabuhay nang buo, masaya, at totoo. Akala natin kaya pa nating indahin, akala natin lilipas din. Pero habang tumatagal, mas lalong lumalalim ang sugat. At sa bawat araw na pinipili nating yakapin ang bigat, isang araw din ang nawawala para sa isang mas payapang buhay.

Hindi madali ang bumitaw. Totoo ‘yan. Kailangan ng lakas ng loob, ng honest na pagharap sa sarili, at minsan, ng matinding sakit. Kasi minsan, ang mga bagay na pinakakailangang pakawalan ay 'yung mga bagay na matagal na nating hinawakan—dahil naging bahagi na sila ng pagkatao natin. Pero kailanman, hindi sukatan ng katatagan ang pananatili sa kung anong nakasasakit. Mas matapang ang taong kayang aminin na ang ilang bagay ay hindi na dapat manatili sa kanyang buhay.

Ang pagtanggap sa katotohanang may mga bagay talagang hindi para sa atin ay hindi tanda ng pagkatalo, kundi isang paggalang sa sarili. Isang desisyon na piniling piliin ang kapayapaan kaysa paulit-ulit na sakit. Piniling piliin ang hinaharap kaysa manatiling nakakulong sa kahapon. Piniling piliin ang sarili.

At habang iniisa-isa nating pakawalan ang mga pabigat, mapapansin nating gumagaan ang bawat hakbang. Hindi dahil bigla na lang nawala ang problema, kundi dahil natuto na tayong lumakad nang hindi ito pasan-pasan. Doon natin mararamdaman ang tunay na kalayaan—ang uri ng kalayaang hindi hinahanap sa labas, kundi nililikha mula sa loob.

Kaya kung may mga bagay ka pang kinakapitan ngayon, mga alaala, damdamin, paniniwala, o tao—tanungin mo ang sarili mo: Ito ba'y nagpapalago sa akin, o unti-unti akong nilalamon? Dahil sa dulo, ang tanong ay hindi kung kailan ka bibitaw, kundi gaano mo pa hahayaang kontrolin ka ng mga bagay na matagal nang kailangang palayain.

Bawat araw ay isang bagong pagkakataon. At baka, sa araw na ito, ito na ang tamang oras para pakawalan mo na 'yung matagal mo nang dapat binitawan.